IBD – co to takiego, jakie są przyczyny i leczenie?
Co to jest IBD?
IBD, czyli choroba zapalna jelit, to grupa chorób atakujących przewód pokarmowy. Wyróżniamy dwa rodzaje IBD:
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC)
- choroba Leśniowskiego-Crohna.
Objawy tych dwóch schorzeń mogą być do siebie bardzo podobne, lecz należy pamiętać, że dotyczą różnych części przewodu pokarmowego. Łączy je podobieństwo niektórych objawów, a także to, że są nieuleczalne. Ponadto obie choroby mają w swoim przebiegu fazy ostre i remisje.
Najistotniejszą różnicą jest fakt, że choroby atakują inny odcinek przewodu pokarmowego. Choroba Leśniowskiego-Crohna może rozwinąć się w dowolnym odcinku przewodu pokarmowego – od jamy ustnej aż po odbyt. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego choroba ta atakuje jelito grube oraz/lub odbytnicę. Aby zdiagnozować IBD, niezbędne są badanie krwi i kału oraz endoskopia. Po dokonaniu diagnozy często wykonywane jest badanie USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, celem oceny rozległości stanu zapalnego.
Jakie są przyczyny IBD?
Nie wiadomo dokładnie, co powoduje choroby zapalne jelit. Wymieniane są jednakże dwa główne czynniki ryzyka, takie jak:
- predyspozycje genetyczne: jeśli osoba z rodziny choruje na chorobę Leśniowskiego-Crohna lub UC, wzrasta prawdopodobieństwo zachorowania na zapalenie jelit;
- czynniki środowiskowe: prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta w przypadku m.in. przyjmowania niektórych leków, palenia tytoniu, ubogiej diety, chronicznego stresu.
Przypuszcza się, że kolejnym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo zachorowania na IBD jest dysfunkcja układu immunologicznego.
Jakie są objawy IBD?
Chociaż choroba Leśniowskiego-Crohna i UC należą do jednej grupy chorób, dają inne objawy. Jest to spowodowane faktem, że różnią się lokalizacją zmian zapalnych. Warto także pamiętać, że objawy i sam przebieg choroby mogą znacznie się różnić w zależności od pacjenta.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC): Najczęstszymi objawami są: przewlekła biegunka (często z krwią, treścią ropną lub śluzem), ból brzucha, utrata masy ciała, wzdęcia, bolesne parcia na stolec, okresowe stany podgorączkowe. Z czasem mogą wystawić powikłania, takie jak: osteoporoza, rumień guzowaty, zapalenie trzustki i stawów.
Choroba Leśniowskiego-Crohna: Do głównych objawów należą na przykład: bolesne przełykanie, afty w jamie ustnej, nudności i wymioty, przewlekła biegunka, utrata masy ciała i brak apetytu, przetoki i owrzodzenia w okolicy odbytu. Co więcej, mogą pojawić się powikłania, takie jak: zmiany skórne, kamica żółciowa i moczowa, zapalenie stawów.
Jak leczyć IBD?
Należy pamiętać, że zarówno choroba Leśniowskiego-Crohna, jak i UC są chorobami przewlekłymi. Oznacza to, że są nieuleczalne, a objawy występują przez całe życie. Leczenie ma przede wszystkim wyeliminować objawy, a także zmniejszyć stan zapalny. W tym celu stosowane jest leczenie farmakologiczne – stosowane są tutaj zarówno leki przeciwzapalne, takie jak kortykosteroidy czy immunosupresanty, jak i środki zwalczające konkretne objawy.
Zdarza się, że w przypadku obu chorób niezbędna będzie operacja chirurgiczna, zwykle polegająca na usunięciu objętych ciężkich stanem zapalnym odcinku jelit.