Zwyrodnienie stawu kolanowego – najczęstsza przyczyna bólu kolana

Choroba stawów spowodowana postępującym uszkodzeniem chrząstek stawowych to najczęstsza przyczyna występowania bólu kolana. Zwyrodnienie stawu kolanowego to poważny problem, który może rzutować na komfort codziennego życia. Nieleczona dolegliwość może prowadzić do zmian w obrębie stawu, co w konsekwencji może wiązać się z zabiegiem operacyjnym. Jakie są przyczyny i objawy zwyrodnienia stawu kolanowego? Jak wygląda terapia i leczenie?

Czynnikami ryzyka wystąpienia zwyrodnienia stawu kolanowego są:

  • urazy stawowe,
  • ciężka fizyczna praca, zwłaszcza związana z częstym kucaniem,
  • słabość mięśni okołostawowych,
  • nadwaga i otyłość,
  • nadciśnienie i cukrzyca.

Zwyrodnienie stawu kolanowego dotyka szczególnie osoby starsze, głównie kobiety. Charakteryzuje się ona nieodwracalnym uszkodzeniem chrząstek stawowych i kolagenu, zmianami w błonie maziowej stawu, zmianami zapalnymi i uszkodzeniem kości, bezpośrednio pod chrząstką stawową. Choroba jest dziedziczona genetycznie, choć dokładny mechanizm dziedziczenia nie jest znany.

Jakie są objawy zwyrodnienia stawu kolanowego?

Jak większość chorób, zwyrodnienie stawu kolanowego również daje specyficzne objawy. Są to:

  • ból zarówno podczas ruchu jak i w stanie spoczynku
  • obrzęki stawu, szczególnie po wysiłku fizycznym
  • blokowanie stawu i ograniczony zakres ruchu
  • sztywnienie stawu
  • wykrzywienie stawu
  • utykanie, brak poczucia stabilności w stawie

Jak zdiagnozować zwyrodnienie stawu kolanowego?

Aby prawidłowo zdiagnozować chorobę zwyrodnieniową kolana, należy wykonać odpowiednie badania oraz skonsultować wyniki w gabinecie ortopedycznym. Przede wszystkim są to zdjęcia RTG stawu (robione koniecznie w obciążeniu, czyli na stojąco – najczęściej wykonywane są projekcje przednio-tylna oraz boczna). Zdjęcia pozwalają zobaczyć zwężenie szczeliny stawu, wyrośla kostne (osteofity), brak chrząstki stawowej, a także zwapnienia pod pozostałą chrząstką czy torbiele w kościach.

Jak przebiega leczenie nieoperacyjne (zachowawcze) zwyrodnienia stawu kolanowego?

Nie zawsze operacja jest jedynym sposobem leczenia zwyrodnienia kolan. W niektórych przypadkach lekarz decyduje się zastosować
u pacjenta leczenie zachowawcze, czyli:

  • wprowadzenie niesteroidowych leków przeciwzapalnych
  • rehabilitację
  • edukację o sposobach zapobiegania
  • ćwiczenia pod okiem rehabilitanta w domu
  • zalecenie redukcji masy ciała, zwłaszcza u pacjentów z BMI>25
  • zastosowanie leków wspomagających chrząstkę stawową (glukozamina, chondroityna)
  • stosowanie preparatów kwasu hialuronowego
  • komórki macierzyste

Leczenie operacyjne zwyrodnienia stawu kolanowego

Czasami stan pacjenta jest na tyle poważny, że konieczne jest wykonanie operacji. W zależności od zaawansowania choroby i jej specyfiki można zastosować różne rodzaje zabiegów:

  • artroskopia w przypadkach objawowych uszkodzeń niektórych składowych stawu, np. łąkotek
  • osteotomia HTO (ang. high tibial osteotomy) – wskazana u młodszych pacjentów z zajętym jednym przedziałem stawu kolanowego
  • operacje artrodiatazy – nowoczesne metody leczenia pozwalające odciążyć chory przedział, przez wszczepienie specjalnego “amortyzatora” pod skórę
  • endoprotezoplastyka jednoprzedziałowa – wskazana u młodszych pacjentów z zajętym jednym przedziałem stawu kolanowego
  • endoprotezoplastyka całkowita stawu kolanowego – wskazana w najcięższych przypadkach, u pacjentów u których zawiodło dotychczasowe leczenie